بارم بندی

بارم بندی درس عربی (1) سال اول متوسطه
نمره	عناوین	مشترک در امتحان پایانی نوبت‌های اول ، دوم وشهریور	الف- ترجمه عبارت‌ها و درک و فهم متون  (11 نمره)
3	1- ترجمه عبارت ها، شامل متن درس ها، تمرینات و....
5/1	2- طرح سوالات چند گزینه ای در زمینه ترجمه باتوجه به الگوی کتاب
5/2	3- تهیه متن کوتاه متناسب با آموخته های دانش آموزان و طرح سوال درک مطلب
2	4-  تصحیح اغلاط از قبیل کارگاه ترجمه
1	5- شناخت معانی و مفاهیم واژه ها از قبیل: - دادن واژه های عربی و خواستن معادل فارسی آن. - دادن واژه های فارسی و خواستن معادل عربی آن. - دادن واژه های عربی و خواستن مترادف یا متضاد آن.
5/0	6- طرح سؤال آزاد در زمینه ترجمه،مانند :اکمل الفراغ …یافتن ترجمه کلمات از طریق کلمات هم خانواده .
5/0	7-  تعریب
نمره	عناوین	نوبت اول :	ب- کاربرد قواعد در عبارت ها (9 نمره)
5/2	1- یادآوری شامل: شناخت افعال و کاربرد صیغه های مختلف آن، ضمیر و اعراب بعضی کلما ت
25/2	2- ثلاثی مزید
25/2	3- جامد و مشتق
1	4- التحلیل الصرفی
1	5- اضواء قرآنیه و فی رحاب نهج البلاغه
نمره	عناوین	نوبت دوم :
1	1- شناخت افعال مجرد و مزید و کاربرد صیغه های مختلف آن
75/0	2-  ضمیر
5/0	3-  موصول
75/0	4-  معرب ومبنی
1	5-  جمله فعلیه ( فعل و فاعل و …)،مفعول به و جار و مجرور
1	6-  جمله اسمیه ( مبتدا و خبر و …)
2	7 - التحلیل الصرفی و الاعراب
1	8 - التشکیل
1	9 - اضواء قرآنیه ، فی رحاب نهج البلاغه
نمره	عناوین	شهریور :
1	1- شناخت افعال مجرد و مزید و کاربرد صیغه های مختلف آن
75/0	2- جامد و مشتق
75/0	3- ضمیر
5/0	4- موصول
5/0	5- معرب ومبنی
1	6- جمله فعلیه ( فعل و فاعل و …)،مفعول به و جار و مجرور
1	7 - جمله اسمیه ( مبتدا و خبر و …)
2	8- التحلیل الصرفی و الاعراب
5/0	9- التشکیل
1	10 - اضواء قرآنیه ، فی رحاب نهج البلاغه
تذکرات : 1ـ در نوبت دوم 5/2 نمره از بند الف بارم بندی به نیمه اول کتاب اختصاص داده شود . 2ـ در طرح سوالات سعی گردد در عبارت های کتاب تغییراتی داده شود و از دادن عین عبارت های کتاب خودداری شود.

بارم بندی درس عربی(2)سال دوم رشته های غیرعلوم انسانی
نمره	عناوین	( مشترک در امتحان پایانی نوبت های اول ، دوم وشهریور)	الف- ترجمه عبارت ها  و درک و فهم متون  (11 نمره)
3	1- ترجمه عبارت ها، شامل متن درس ها، تمرینات و....
5/1	2- طرح سوالات چند گزینه ای در زمینه ترجمه باتوجه به الگوی کتاب
5/2	3- تهیه متن کوتاه متناسب با آموخته های دانش آموزان و طرح سوال درک مطلب
2	4-  تصحیح اغلاط از قبیل کارگاه ترجمه
1	5- شناخت معانی و مفاهیم واژه ها از قبیل: - دادن واژه های عربی و خواستن معادل فارسی آن. - دادن واژه های فارسی و خواستن معادل عربی آن. - دادن واژه های عربی و خواستن مترادف یا متضاد آن.
5/0	6-  طرح سؤال آزاد در زمینه ترجمه،مانند :اکمل الفراغ …یافتن ترجمه کلمات از طریق کلمات هم خانواده .
5/0	7-  تعریب
نمره	عناوین	نوبت اول :	ب- کاربرد قواعد در عبارت ها (9 نمره)
1	1- معرفه و نکره
5/2	2- اعراب فرعی
1	3- اعراب تقدیری و محلی
5/1	4- صفت و مضاف الیه
2	5- التحلیل الصرفی و الاعراب
1	6- التشکیل
نمره	عناوین	نوبت دوم :
5/0	1- معرفه و نکره
1	2- اعراب فرعی ، تقدیری و محلی
5/0	3- عدد
5/0	4- صفت و مضاف الیه
75/1	5-  اعراب فعل مضارع
75/0	6-  معلوم و مجهول
1	7-  افعال ناقصه
75/0	8-  حروف مشبهه بالفعل و لای نفی جنس
75/1	9- الاعراب والتحلیل الصرفی
5/0	10- التشکیل
نمره	عناوین	شهریور :
5/0	1- معرفه و نکره
1	2- اعراب ظاهری (اصلی و فرعی )
75/0	3- اعراب تقدیری و محلی
5/0	4- صفت و مضاف الیه
5/1	5- اعراب فعل مضارع
75/0	6- معلوم و مجهول
5/0	7- افعال ناقصه
5/0	8- حروف مشبهه بالفعل
2	9- الاعراب والتحلیل الصرفی
1	10- التشکیل
تذکرات : 1ـ در نوبت دوم 5/2 نمره از بند الف بارم بندی به نیمه اول کتاب اختصاص داده شود . 2ـ در طرح سوالات سعی گردد در عبارت های کتاب تغییراتی داده شود و از دادن عین عبارت های کتاب خودداری شود.

آزمون تشخیصی عربی

آزمون تشخیصی (تعیین سطح) پایه دوم (ب)

۱- ترجمه لغات : (1)

 ابر : .............              غصن : ..............  می پرسد: ..............           اُریدُ : ............

____________________________________________________

2- ترجمه عبارات از عربی به فارسی و بالعکس : (5)

 - رَسَمَ طائراً علی شجرةٍ باسقةٍ . .............................................................

 - طرَحَت الورقة فی الساقیة  . .....................................................

 - لسَعَتْ النحلة ید الفل  . .....................................................

 - شکارچی فریاد زد وکبوتر پرواز کرد . . ......................................................

 - این دانش آموزان در درس نمونه اند  . ...........................................................

_____________________________________________________

3- کدام گزینه غلط می باشد ؟ (5/.)

 هؤلاء اطفالٌ .        هؤلاء اوصیاءٌ .            هؤلاء ابوابٌ .                هؤلاء اعلامٌ .

______________________________________________________

4- اسم اشاره مناسب : (2)

 ........... نملتان ِ .(نزدیک )    ........... امتکم .(دور )   

........... انصارٌ.(دور)        ......... علماءٌ. (نزدیک) 

_______________________________________________

5- قراردادن جمله پرسشی مناسب: (2)

............................ ؟ تلمیذاتٌ .           ............................. ؟ نعم . هو کاتبٌ ٌ .

............................؟ نافذة ٌ .        ............................ ؟ القلم فی المحفظة .

___________________________________________________

6- جمع یا مفرد کلمات زیر رابنویسید . (2)

شهداء : ..............             نبی : .............          

   واقف : .............     صابرات  : ...............

__________________________________________________

 7- عبارت زیر را به موارد خواسته شده تغییر دهید .( 5/1)

                                           فَتَحَ هذا المعلم الباب .      (جمع مذکر )  

                                       ..................... الباب .     ( مثنای مونث )

                                       ..................... الباب  .__________________________________________

 8- انواع کلمه را در عبارت زیر بنویسید . (1)

      کانَتْ الفراشة علی الوردة                                موفق باشید  

آزمون تشخیصی (تعیین سطح ) پایه سوم (الف)

 1- ترجمه لغات : (1)

  احساس میکنی  ............... حانَ : .............. الکحول : ................   خوابیده : ...............

  __________________________________________________

   2- ترجمه عبارات از عربی به فارسی و بالعکس : (25/5)

   - الغراب قذَفَ حجارة ً علی رأس الصیاد . .

   - نوزادبه آغوش مادرش برمی گردد .

    - نزدیک چاه شروع به گریه کرد . 

    - فرحَ القائد کثیراً بسلامة و نجاحنا  .

_______________________________________________

  3- درجای خالی فعل ماضی مناسب بنویسید . (2)

  - الاخوات ............... مِن العمل . ( تَعِبَ )           

    - ............... المعلمان ِعلی کرسیهما . (جَلَسَ )

  - انتم ............... التمارین . (کَتَبَ )                    

  - المعلمان ِ ............ علی کرسیهما . ( جَلَسَ ) 

 __________________________________________________

  4- درجای خالی فعل مضارع مناسب بنویسید . (2)

 - یا اصدقائی ! هل ................... للعمل ؟ ( نهَضَ  ـــــَــ )      

  - هنَّ ............. فی البحر . ( سَبَحَ ــــَــــ )

 - اخوتکم  .................الکلام . (سَمِعَ ـــَــ )                       

  - الإمرأةُ ............... الماء . (شَرِبَ  ــــِـــ )

____________________________________________________

5- درجای خالی ضمیر مناسب بگذارید . (2)

 ............. واقفونَ.             ............ صرَخَتْ .     .......... کذِبْتُ .         .......... عالمٌ .

______________________________________________________

6- به پرسش های زیر پاسخ دهید .( 5/1 )

 - هل تسْمَعْنَ الدرس ؟ نعم . ............................................

 - هل انتَ قبِلْتَ کلام المعلم ؟ نعم . ...........................................

_______________________________________________________

7- شکل صحیح هر اسم را در جای خالی بنویسید . (75/.)             النساء ................ ( عفیفة ) یجعَلُ .........................علی المنضدة ( مثنای طفل/ مثنای کتاب )             

  __________________________________________________________

8- در عبارت مقابل اسم و فعل را مشخص نمایید . (5/.)              هَجَمْتِ علیه .                                        موفق باشید .                                                       

آزمون تشخیصی (تعیین سطح ) پایه سوم (الف)

  1- ترجمه لغات : (1)

 بالا می بری  .................        حانَ : ..............  مِلح : ................   گرسنه : ...............

  ______________________________________________________

   2- ترجمه عبارات از عربی به فارسی و بالعکس : (25/5)

   - وقَعَ نظرُهُ علی طبق ٍ مملوءٍ مِن الفواکه . 

   - سعیده نزد خواهرانش برمی گردد . 

    - فرحَ القائد کثیراً بسلامة و نجاحنا  .

__________________________________________

  3- درجای خالی فعل ماضی مناسب بنویسید . (2)

  - الامهّات ............... مِن العمل . ( تَعِبَ )          

    - ............... التلامیذُ علی کرسیهم . (جَلَسَ )

  - انتنّ ............... التمارین . (کَتَبَ )                   

   - التلامیذ ُ ............ علی کرسیهم . ( جَلَسَ ) 

 __________________________________________________

  4- درجای خالی فعل مضارع مناسب بنویسید . (2)

 - یا اخوتی ! هل ................... للعمل ؟ ( نهَضَ  ـــــَــ )     

   - هم ............. فی البحر . ( سَبَحَ ــــَــــ )

 - اصدقائکم  ................. بالبکاء . ( بدَأ ـــَــ )                   

  - الرجل ُ ............... الماء . (شَرِبَ  ــــِـــ )

______________________________________________________

5- درجای خالی ضمیر مناسب بگذارید . (2)

 ............. نائمونَ .    ............ صرَخَتْ .     .......... فهِمتُ .          .......... جالسٌ .

___________________________________________

6- به پرسش های زیر پاسخ دهید .( 5/1 )

 - هل تقرئینَ الدرس ؟ نعم . ............................................

 - هل انتما سمعتما کلام المعلم ؟ نعم . ...........................................

_________________________________________________________

7- شکل صحیح هر اسم را در جای خالی بنویسید . (75/.)

   یحمِلُ ................    .................... ( مثنای رجل  / مثنای فأس )            

  صدیقاتی ................ ( عفیفة ) 

  ____________________________________________________

8- در عبارت مقابل اسم و فعل را مشخص نمایید . (5/.)               

         ذهَبت ُ الیه .                                               موفق باشید

نمونه سوال

عربی دوم راهنمایی

 نام و نام خانوادگی:                             کلاس دوم :                                  نمره :              اسفند ماه

1-     لغت های زیر را به فارسی ترجمه کنید:5/1

الفَأرَةُ =                   أخضَرُ =                        حَمراءُ =                    الصَیفُ =                   عادَةً =                طَبَق = 

2-     در عبارات زیر فعل ماضی را به صورت مضارع بنویسید:2

الف: هُوَ قَبِلَ کلامَ والِدُهُ .    ..............                                 ب: عَمِلَت الطالِبَةُ عَمَلاً صالِحاً .  ....................

ج: هُما فَرِحا مِن الهَدیَّةِ .     ....................                            د: الأطفالُ نَظَروا الی الفَراشاتِ .   ......................

3-     در جای خالی ضمیر مناسب بگذارید: 2

الف: هل ............ تَفتَحُ عَینَها مُضطَرِبَةً.                                 ب: ..................... یَخشَعونَ فِی الصَّلاةِ.

ج: ............... تَشکُرانِ الله.                                                  د: ......................یَکتُبنِ الدروسَ.

4-     نوع و صیغه هر فعل را معلوم کنید:2

الف: یَجلِسنَ: (...........................................)                   ب: تََنظُُرُ: (........................................................)

ج: ضَحِکنا: (............................................)                    د: یَدخُلونَ: (......................................................)

5-     با استفاده از کلمات داده شده جاهای خالی را با فعل مضارع مناسب پر کنید:2

الف: المُعَلِّماتُ ....................الصَّفِ. (دَخَلَ   )                             ب: مریمُ ....................... وحیدة . (جَلَسَ   )

ج: هم ......................... کثیراً (جَهَدَ    )                                      د: الصیادون.................الی الغابة . (ذَهَبَ    )

6-     با توجه به صیغه های داده شده فعل خواسته شده را بنویسید:1

الف: فعل مضارع مفرد مونث غایب از ( سَأَلَ    )  ..........................  ب: فعل مضارع جمع مذکر غایب از (فَعَلَ    ).....................

7-     ترجمه کنید:

الف: مَنَحَهُ والدُهُ هَدیةً . سَمَکَةً صَغیرَةً حَمراءً: 5/1...............................................................................

ب: أفَبِالباطِلَ یومِنونَ وَ بِنِعمَةُ الله یَکفِرونَ؟ 5/1...................................................................................

ج: وَ یَرزُقُ عبادَهُ کیفَما یَشاءُ : 1................................................................................

8-     جملات فارسی زیر را به عربی ترجمه کنید:

الف: کتاب خواندم و غذا خوردم:2 ..........................................................................................

ب: کودکان وارد باغ شدند:5/1 ..............................................................................

9-     ترجمه کدام یک از آیات زیر نادرست است ؟ ترجمه درست آیات را بنویسید.2

الف: ولکِنَّ أکثَرَالنّاسُ لا یَشکُرونَ:      ولی بیشتر مردم سپاسگزاری می کنند. ....................................................................

ب: یَسأَلُ ایّانَ یَومَ القیامَةِ :   پرسید روز قیامت چه موقع است.( ایان = چه موقع) ...........................................................

نام و نام خانوادگی:                             آزمون عربی اول خرداد                      نمره بعدد:

نام پدر:                                          نام کلاس و مدرسه:                               نمره بحروف: 

نام دبیر:                                         مدت: 60 دقیقه    مورخه                         امضاء دبیر:        

1-    ترجمه ی کلمات ((باسِقَهُ- مِفْتاحُ- اَلْغابَهُ)) به ترتیب کدام گزینه است؟ 5/. نمره

الف: بلند- کلید- جنگل                                      ب: بزرگ- کلیدها- باغ             

ج: کوچک- کلید- جنگلها                                    د: ضعیف- کلید- باغ ها           

2-    هم خانواده ی کلمه ی ((مِفْتاحُ)) کدام گزینه است ؟ 5/. نمره

الف: مِفُُُُُُْتاحْ              ب: تُُُُُُُُُُُُفّاحْ                       ج: فَاتِحینَ                         د: الف و ج درست است               

3-    در جای خالی کدام کلمه می تواند نوشته شود؟ 5/. نمره

.............................. دَرَجَهً عِنْدَاللِه.

   الف: عَظیمٌ              ب: أعْظَمْ                          ج: عُظْمی'                       د: هیچکدام              

4-    جملات عربی زیر را به فارسی ترجمه کنید ؟ 4 نمره

الف: إن اللَهَ یُحِبُّ الْمُحْسِنینَ : 1  .................................................................................................................  .

ب: فِیْ فَمِِ النَّمْلَتَیْنِ حَبَهً کَبیرَةُُ : 25/1 ..........................................................................................................  .

ج: دَخَلَ التَّلامیذُ فِیْ الصََّفِّ : 1 ....................................................................................................................  .

د: اَلْکَنْزُ خَلْفَ الْجِبالِِ : 75/. .........................................................................................................................  .

5-    جملات فارسی زیر را به عربی بر گردانید؟

الف: راستگویان موفقند : 1 نمره ............................................................................................  .

ب: کتاب کنار کیف است : 1 نمره .......................................................................................  .

6-    با توجه به تصاویر به پرسشهای زیر پاسخ کامل دهید ؟ 5/1 نمره

الف: هَلْ هَذِهِ شَجَرَةُُ ؟                                                       الف: .................................................................... .

ب: هَلْ هَذَا عِنَبُُ ؟                                                         ب: ...................................................................   .

7-    جملاتی را که اسم اشاره ی مناسب در آنها به کار نرفته با علامت (x) مشخص کنید و صحیح آنها را بنویسید؟ 1 نمره

الف: ذَلِکَ شَجَرَهُُ .         ............................................  ب: تِلْکَ نَحْلَهُُ .           .......................................................... .

ج: ذَلِکَ بَیْتُُ           ................................................ .   د: تِلْکَ ثَوْبُُ .              ..................................................... .

8-    مفرد اسم های مثنی و مثنای مفردهای زیر را بنویسید ؟ 1 نمره

رَجُلْ (                    )  سَیَّارَتَیْنِ (                    )     کِتابُ (                 )    شَجَرَتانِ (                       )

9-    اسم های زیر را با در نظر گرفتن مذکر و مونث بودن آنها جمع سالم ببندید؟ 1نمره

صادِقُُ : (                  )   صالِحَهُُ (                      )  مُسْلِمُ (                    ) مُوْمِنَهُُ (                         )

10-با استفاده از کلمات داده شده جمله های کامل بنویسید؟ 1 نمره

الف: اَلْمَسْجِدُ- اللهِ- بَیْتُ : ...................................................................................... .

ب: اَنْتَ – صادِقَهُُ – طالِبَهُُ : ................................................................................... .

11-کلمات زیر را در عبارت داده شده قرار دهید و سپس تغییرات لازم را انجام دهید ؟ 2 نمره

هاتانِ التِّلْمیذَتانِ مُوَدَّبَتانِ

الف: جالِسانِ : ..........................................................................................  .

ب: مُوَدَّبانِ : ............................................................................................. .

                                                                                                ((  پیروز باشید))

اعراب و انواع آن

اعراب و انواع آن

اعراب به سه دسته کلی تقسیم می شود . 1- ظاهری (اصلی ، فرعی ) 2- محلی    3- تقدیری

اعراب ظاهری : مخصوص کلمات معرب است که علامت اعراب درظاهر آنها مشخص ومعلوم باشد .( العلم ُ  مفیدٌ  (العلم  مبتدا به اعراب ظاهری مرفوع    مفیدٌ خبر به اعراب ظاهری مرفوع )

اعراب ظاهری خود به دو دسته تقسیم می شود

الف - ظاهری اصلی (لفظی): مخصوص کلمات معرب است که ، حرکات اصلی اعراب (ـــَـًــِــٍـــُــٌ  وساکن   ــْــ )رادر جای خودش بپذیرد.  الرجلُ  عالمٌ (الرجل  مبتدا به اعراب ظاهری اصلی مرفوع   عالم  خبر اعراب ظاهری اصلی مرفوع )

ب- ظاهری فرعی (نیابی ) :مخصوص کلمات معرب که بجای حرکات اصلی اعراب یک حرف یا یک حرکت دیگر ، جانشین آنها گردد. موارد اعراب فرعی عبارتند از : 

1- اسم مثنی : (انِ) درحالت رفعی   و(ین ِ) درحالت نصب وجر

  مثال   الرجلان ِ مؤدبان ِ             مررت علی الرجلین ِ                          رأیت الرجلین ِ

 مبتدا به اعراب ظاهری فرعی مرفوع / خبر به اعراب فرعی مرفوع   مجرور به حرف جر( فرعی)              مفعول و منصوب( فرعی )

2- جمع مذکر سالم : (ونَ)  درحالت رفعی و(ینَ) در حالت نصب وجر

 المسلمون  هادفون َ          سلمت علی المومنینَ              رأیت المومنین َ

 مبتدا مرفوع (فرعی)    خبر مرفوع (فرعی)           مجرور به حرف جر (فرعی )           مفعول منصوب(فرعی)

3- اسماء خمسه :( اب – اخ – ذو – فو – حم )این اسماء هرگاه مفرد باشند ومضاف واقع شوند  ومضاف الیه انها (ی)  متکلم نباشد  در اینصورت اعراب آنها فرعی است یعنی  در حالت رفعی با (و) ودر حالت نصبی با (ا) ودر حالت جری با (ی) می آید .

خرج  ابوالفضل     سلمت علی ابیک                          رأیت اباک

     فاعل مرفوع (فرعی)         مجرور به حرف جر (فرعی )                       مفعول  منصوب (فرعی )

تذکر: در موارد 4و5 مواردی است که حرکت به جای حرکت دیگر می آید .

4- جمع مؤنث سالم :  فقط در حالت نصب اعراب آن فرعی است  یعنی زمانیکه بجای فتحه کسره می گیرد .  رأیت التلمیذات ِ         التلمیذاتُ مجتهدات ٌ .     سلمت علی المعلمات ِ

                  مفعول  منصوب (فرعی)      مبتدا مرفوع (اصلی)                                        مجرور به حرف جر(اصلی)

5- اسامی غیر منصرف : فقط در حالت جر  اعراب آن فرعی است  یعنی زمانیکه بجای کسره فتحه می گیرد. سافرت الی   مشهدَ       هی فا طمةُ      

                 مجرور به حرف جر (فرعی )     خبر به اعراب اصلی مرفوع

6- مضارع مرفوع : زمانیکه بجای ضمه (ن) می گیرد (صیغه های 5 گانه ) اعراب آن فرعی است  یذهبان   -  تذهبان  

7- مضارع منصوب و مجزوم : در صیغه های 5گانه زمانیکه  (ن) آنها حذف می شود اعراب آن فرعی است .تذکر : در مضارع مجزوم زمانیکه حرف عله ناقص حذف می شود اعراب آن نیز فرعی است .  ان یکتبا ( به اعراب فرعی منصوب )  لم ْ یکتبا ( به اعراب فرعی مجزوم )

لم یدعُ (مضارع مجزوم به اعراب فرعی مجزوم )

اعراب محلی : مخصوص کلمات مبنی وجمله وشبه جمله ای  که نقش پذیر است، که علامت            ا عراب درظا هر انها مشخص ومعلوم نیست .

هوَ عالم ٌ                   الرجل  خرج من البیتِ                      التلمیذ فی الصفِّ     

مبتدا محلاً مرفوع                           خبر جمله فعلیه محلا ٌ مرفوع                                خبراز نوع شبه جمله محلا ً مرفوع

اعراب تقدیری : مخصوص کلمات معرب ، که به دلایلی اعراب آنها ظاهر نمی شود . موارد اعراب تقدیری عبارتند از :

1- اسم مقصور : درهرسه حالت رفع ونصب وجر اعراب آن تقدیری است                                                          جاءَ الفتی                رأیت الفتی                          مررت علی الفتی         

   فاعل مرفوع (تقدیراً)                مفعول منصوب( تقدیرا ً )                                         مجرور به حرف جر (تقدیرا ً)

2- اسم منقوص : فقط در حالت رفع وجر اعراب آن تقدیری است در حالت نصبی اعراب آن اصلی می باشد .  جاء  القاضی         سلمت علی القاضی                  رأیت القاضیَ

                               فاعل مرفوع( تقدیراً)                          مجرور به حرف جر (تقدیرا ً)           مفعول به اعراب اصلی منصوب

3- اسمی که به ضمیر (ی) متکلم متصل شود در هر سه حالت نصب وجر ورفع اعراب آن تقدیری است 

هذا کتابی  

    خبر مرفوع (تقدیراً)                  

 رأیت ابی                                    

مفعول منصوب تقدیراً          

  سلمت علی  ابی  

  تقدیرا مجرور به حرف جر                                      

                            ً

4- فعل مضارع مرفوع ناقص در صیغه های 4گانه اعراب انها تقدیری می باشد وهمچنین مضارع منصوب ناقص  در صیغه های 4گانه زمانیکه به (ی) ختم می شود اعراب آن تقدیری می باشد .یا به عبارت دیگر فعل مضارع نا قص زمانی که به (ی- وْ - ی) ختم شود اعراب آن تقدیری است . یدعو- یرمی- ان یخشی   - ان تخشی .....

تذکر 1: فعل مضارع مرفوع زمانیکه ضمه می گیرد ومضارع منصوب زمانیکه فتحه می گیرد ومضارع مجزوم  زمانیکه ساکن می شود ، اعراب آن اصلی است .

تذکر 2- اسم مثنی وجمع مذکر سالم هرگاه به ضمیر (ی) متکلم متصل شود همچنان اعراب آن فرعی است .  هذان ِ کتابای          (کتابا       (خبر به اعراب فرعی مرفوع )

منقولی دیگر

انواع اعراب 

ظاهری ، محلی ، تقدیری هستند.
اعراب ظاهری بیشتر اسم های معرب است و بر دو نوع است اصلی و فرعی 

  اعراب محلی 

اعراب محلی مربوط است به کلمات مبنی . از آنجا که علامت آخر کلمات مبنی ثابت است، لذا برای شناختن اعراب و نقش آنها باید به «محل» قرار گرفتن آنها توجه کرد.
مثال های ساده : مثلاً یک آقا را که نمی شناسیم ولی در دکه ی روزنامه فروشی می بینیم، متوجه می شویم شغل او روزنامه فروشی است.
یا آقایی را که مشغول رانندگی در اتوبوس است با دیدن او در حال رانندگی در اتوبوس متوجه شغل او می شویم.  

  مثال اعراب محلی : 

نجح التلمیذ ُ	رایت التلمیذ َ	نظرتُ الی التلمیذ ِ
نجح ذلک	رایت ُ ذلک	نظرت الی ذلک

توضیح راجع به اعراب محلی : چون کلمات مبنی علامات رفع، نصب، جر و جزم را نمی توانند بپذیرند لذا از محل آنها در جمله ، پی به نقش آنها می بریم، چنین اعرابی را اصطلاحاً «اعراب محلی» می نامیم.  

  مثال : 

ذلکَ الکتابُ لا ریبَ فیه (بقره – 2)
محلاً مرفوع

بقیّة ُ الله‌ خیرٌ لکُم (هود 86)
محلاً مجرور  

  اعراب تقدیری : 

برخی کلمات با وجود معرب بودن علامت های اعراب را نمی پذیرند و اعراب آنها را باید از نقش کلمه در جمله تشخیص داد. به چنین اعرابی، اصطلاحاً «اعراب تقدیری» می گوئیم.  

  مهم ترین کلماتی که اعراب آنها تقدیری است : 

1 – اسم مقصور : اسمی است که به الف ختم شود مانند : دنیا – کبری
(در هر سه حالت اعراب تقدیری دارد)
رفع : جاء الفتی ---> فاعل، مرفوع تقدیراً

نصب : رأیتُ الفتی ---> فعول به ، منصوب تقدیراً

جر : سلّمتُ علی الفتی ---> مجرور به جر تقدیراً


2 – اسم منقوص اسمی است که به یاء ماقبل مکسور ختم شود مانند قاضی – هادی
(دردو حالت رفع و جر اعراب تقدیری دارد)
رفع : حضرَ القاضی ---> فاعل : .....

نصب : شاهدتُ القاضیَ ---> ... منصوب به فتحه

جر : مررتُ یا القاضی---> ... مجرور به حرف جر


3 – اسم مضاف به یاء متکلم : اسمی است که به ضمیر متکلم وحده «ی» اضافه شود مثل صدیقی
(در هر سه حالت اعراب تقدیری دارد)
رفع : هذا کتابیِ ---> ... مرفوع تقدیراً

نصب : قرأتُ کتابی ---> مفعول به .....

جر : القصةُ فی کتابی ---> ... تقدیراً  

  در اعراب محلی و نیز در اعراب تقدیری باید به محل و موقعیت کلمه در جمله توجه کرد. فرق این دو در چیست؟ 

اعراب محلی اصطلاحی است برای کلمات مبنی، جمله و شبه جمله
اعراب تقدیری اصطلاحی است برای برخی کلمات معرب یعنی (مقصور – منقوص – مضاف به یاء متکلم )

قرآن عربی

وحی اسلامی دو لایه دارد؛ یکی گفتاری و ارتباط زبانی و تبلور آن قرآن کریم است که الفاظ عربی و محتوای آن از سوی خدا است. دیگری لایه گزاره ای (تجربه وحیانی) است که حقایق و محتوا و مضمون آن از سوی خدا است و الفاظ و جمله بندی آن به زبان پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ است؛ مانند: احادیث قدسی، الهامات و... .
در سایت «عصر نو» مقاله ای با عنوان «قرآن کلام خدا، کلام محمد یا آمیزه ای از هر دو» درج گردیده است نویسنده با استناد مستشرق آلمانی، زبان عربی قرآن را یک زبان ساخته شده در قرن دوم و سوم هجری قمری می داند. و آن نسخه ای که در زمان عثمان تدوین شده را مبتنی بر زبان نوشتاری، گفتاری آرامی ـ سوری و نه عربی کنونی قلمداد می کند. و اضافه می کند، به همین علت مسلمانان در فهم برخی از آیات با مشکل جدی مواجه بودند.
شبهه فوق را می توان به دو بخش تقسیم کرد.
ول: زبان قرآن در زمان پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ عربی نبوده و به مرور زمان در قرن دوم و سوم هجری به صورت عربی کنونی درآمده است.
دوم: زبان قرآن، مبتنی بر زبان نوشتاری و گفتاری آرامی و سوری بوده است.

نقد و بررسی بخش اول
در این بخش لازم است تحلیلی از چگونگی نزول قرآن و زبان آن داشته باشیم.

نزول قرآن به لباس عربی فصیح
قرآن، پیش از ده مرتبه با عبارت های مختلف، به عربی بودن الفاظ قرآن تأکید می ورزد. و هرگز برای پیامبر اسلام موضوعیتی قائل نشد آن چه نازل شده است بدون دست خوردگی و بدون آمیختگی با افکار و اندیشه های بشری پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ بوده است.
«وَکذَلِک أَوْحَیْنَا إِلَیْک قُرْآنًا عَرَبِیًّا؛ (شوری / 7) و این چنین قرآن عربی به تو وحی کردیم».
«إِنَّا أَنزَلْنَاهُ قُرْآنًا عَرَبِیًّا؛ (یوسف / 2) ما قرآن را به زبان عربی فرستادیم».
علامه طباطبایی(ره) می فرماید: ضمیر ?انزلناه? به کتاب باز می گردد و خداوند در مرحله انزال آن را به لباس زبان عربی پوشانید. و این خود یکی از اسرار حفظ و ضبط قرآن است؛ چرا که وحی آن از مقوله لفظ است. در غیر این صورت مانند حدیث قدسی، در آن احتمال تحریف و جعل می رفت.[1]
همچنین واژه «انزلنا» با ضمیر «نا» دلالت دارد که خداوند وحی و عربی بودن آن را به خود نسبت می دهد. افزون بر آن، آیه ای که با کلمه «قل» شروع می شود، دلیل بر این است که پیامبر می باید کلام خدا را بازگو کند اگر قرآن کلام پیامبر بود، گفتن «قل» معنایی نداشت.
شرایع الهی که برای انسان ها آمده و با آنان سخن گفته، از همین شیوه معمولی و متعارف بهره جسته است. «و ما ارسلنا من رسول الابلسان قومه؛ (یوسف / 2) و هیچ پیامبری را نفرستادیم مگر آن که با زبان مردم خویش سخن گوید». از این رو زبان شریعت و مخصوص قرآن همان زبان مردم است.
به همین علت خداوند زبان قرآن را زبان عربی آشکار «و هذا لسان عربی مبین» (نمل / 103) و آن را به دور از هر گونه پیچیدگی (رم / 28) معرفی کرده است.1[2]
پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ درباره زبان قرآن فرمود: «ان الله انزل القرآن علیَّ بکلام العرب و المتعارف فی لغتها؛[3] خداوند قرآن را بر آئین زبان عرب و طبق شیوه های کلامی عرب، بر من نازل کرده است».
ابن عباس از پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ نقل می کند که پیامبر فرمود: من عرب را به خاطر سه چیز دوست دارم؛ اول خودم عرب هستم؛ دوم قرآن عربی است؛ سوم زبان اهل بهشت عربی است.[4]
همچنین امام صادق ـ علیه السلام ـ به فراگیری لغت عربی توصیه می کردند و فرمودند: فانما کلام الله الذی تکلم به خلقه؛ عربی کلام خداوند (قرآن) است که به وسیله آن با مردم صحبت کرد.[5]
آن چه از آیات و روایات استفاده می شود: مخاطب قرآن عرب بودن و زبان آن ها عربی و نزول قرآن بر اساس واژه های عربی بوده است و در این مورد در بین دانشمندان هیچ گونه مناقشه ای نیست.

تاریخ قرآن
نویسنده با استناد به کلام مستشرق آلمانی می گوید: در زمان نزول قرآن، متن آن عربی نبوده بلکه آرامی و... بوده است. در پاسخ می توان گفت: اولاً این کلام بدون دلیل است چون هدف نزول قرآن در مرحله اول، هدایت مخاطبان قرآن بوده، اگر نزول قرآن بر اساس زبان، لغت، تشبیهات، تمثیلات مخاطبان نبود؛ در هدایت قرآن باید تردید داشت. و نزول آن را عبث و بی فایده دانست؛ ثانیا: اگر گفته شود مردم به زبان آرامی و دیگر صحبت می کردند و قرآن هم به زبان آرامی بوده، باید گفت: در هیچ جای تاریخ (متقن ترین آن تاریخ قرآن است) چنین مطلبی ذکر نشده است.[6] و کلامی مخالف مشهور تاریخ ادیان است و نقل قولی که از مستشرق آلمانی شده: مستندات او بیان نشده است. علاوه بر آن اگر بپذیریم زبان قرآن زبان آرامی بوده، محاورات، اشعار، مکاتبات، کتاب های عرب قبل از اسلام و بعد از اسلام را که به زبان عربی نوشته شده را چگونه توجیه می کنیم. مخصوصاً عرب در هر سال مسابقه معلقات سبع داشتند، اشعار خود را به مسابقه می گذاشتند که بیشتر آن اشعار به زبان عربی موجود است. و ادعای غیر عربی بودن قرآن آن را از به لسان قوم بودن خارج می کند و این خلاف صریح خود قرآن است.
ثالثاً: نویسنده می گوید: زبان عربی کنونی در قرن دوم و سوم توسط نویسنده کتاب العین رایج شده و قبل از آن آرامی بوده است. در پاسخ می توان گفت: خلیل بن احمد در کتاب العین خود برای واژه های عرب معناشناسی و مصداق شناسی کرده نه این که لغت عرب را ابداع کرده است. زبان عرب ریشه تاریخی دارد چگونه ممکن است خلیل بن احمد و امثال آن با یک کتاب بتوانند لغت مردم را عوض و لغت جدید را ابداع کنند.

نقد و بررسی بخش دوم
در این بخش به بررسی زبان نوشتاری و واژه های دخیل آرامی و سوری می پردازیم.

زبان قرآن، زبان گفتاری نه نوشتاری
نویسنده مقاله معتقد است که زبان قرآن، زبان نوشتاری است اما با کمی دقت و تأمل بر اساسی بودن آن پی می بریم. ساختار قرآن، شیوه گفتاری است و ویژگی های گفتاری دارد که روی سخن با مخاطبین خاص است و متکلم می تواند بر قرائن حالیه یا معهود ذهنی مخاطبان حاضر تکیه کند. و امروزه بر اساس قرائن و اسباب نزول و شأن نزول و تاریخ و لغت می توان به محتوا و هدف قرآن پی برد. این شیوه در مطلب نوشتاری مناسب نیست و هر نویسنده ای می بایست تمامی قرائن و شواهد فهم کلام را در متن نوشتار ذکر کند.
علاوه بر آن، مساله «التفات» و تحول در روند کلام قرآن است که نشان از گفتاری بودن آن دارد. برای مثال در سوره حمد ابتدا مخاطب غائب است و در ایاک نعبد به صورت خطاب ذکر می کند. همچنین واژه «قل» در قرآن، نشان از گفتاری بودن قرآن دارد.[7]

واژه های دخیل در زبان عربی
نویسنده مقاله در ادامه می نویسد که زبان قرآن در عصر نزول، آرامی و سوری بوده است. به نظر می رسد واژه های دخیل در قرآن نویسنده را به اشتباه افکنده است که به زعم خود چند کلمه آرامی و سوری و هندی و ایرانی در قرآن، این کتاب را از عربی بودن انداخته است.
مستشرق های به نام آرتور جفری کتابی دارد به نام «واژه های دخیل» تمامی واژه هایی که از زبان های دیگر به شبه جزیره عربستان رسوخ و در قرآن هم نفوذ کرده بیان نموده است، و به خود اجازه نداده است که بگوید قرآن عربی نیست.[8] اگر در هر زبانی تأملی کوتاه داشته باشیم؛ شاهد واژه های بیگانه خواهیم بود و عوامل نفوذ واژه های بیگانه را می توان در موارد ذیل جستجو کرد: الف) همجوار بودن با زبان دیگر؛ ب) سلطه سیاسی؛ ج) تجارت؛ د) مهاجرت.
در میان اعراب دولت های مانند ?معین?، ?سباء?، ?حمیر?، و... وجود داشت که با حاکمیت سیاسی واژه های دیگری را وارد کردند. علاوه بر آن تجارت و داد و ستد اعراب معروف بود. و این واژه های زبان بیگانه در میان اعراب اصطلاح شده بود و قرآن نیز از اصطلاحات رایج اعراب در وادی لغت استفاده کرد است و اگر به جای آن از لغت دیگر استفاده می کرد چه بسا مردم در فهم آن با مشکل مواجه بودند.
قرآن، 309 کلمه بیگانه را ذکر کرده است با وجود این قرآن از عربی بودن خود سخن به میان آورده است. یعنی چند لغت بیگانه در قرآن آن را غیر عربی نمی کند. همچنان وجود واژه های عربی در قصیده فارسی، آن را از فارسی بودن خارج نمی کند.[9]
حاصل سخن این که قرآن عربی بوده و عربی نازل شده و نزول آن لفظی بوده است و ساختار آن گفتاری است، و چند واژه بیگانه در قرآن، نشانه متأثر شدن از آن زبان و لغت نیست و قرآن را هم از عربی بودن نمی اندازد. و کسانی که هم چنین ادعایی دارد دلیلی بر مدعای خود ذکر نکرده اند.
____________________
[1] . المیزان، ج11، ص101.
[2] . معرفت، محمد هادی، علوم قرآن، ص37ـ38.
[3] . مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج9، ص282.
[4] . طبرسی، مجمع البیان، ج12، ص157.
[5] . الحویزی العروسی، نورالثقلین، ج2، ص409.
[6] . ر.ک: معرفت، محمد هادی، تاریخ قرآن؛ ر.ک: کرمانی، مجتبی، تاریخ قرآن.
[7] . معرفت، محمد هادی، علوم قرآنی، ص49.
[8] . ترجمه فریدون بدره ای، تهران، توس، 1372ش.
[9] . مجله البینات، ش7، ص61؛ الانقال، سیوطی، ج1، ص428؛ رضایی، حسن رضا، قرآن و فرهنگ زمانه، ص120ـ123